Branche Vereniging Muziek en Tekst in Nederland (BVMTN)

door Fred Vogels

Ik had weinig tijd, daarom is de tekst zo lang geworden. Sorry! Hier stond een stukje over mijn ervaring tijdens plenaire vergaderingen van Buma/Stemra en waarom ik dit heb geschreven. Omwille van de toon, lengte en leesbaarheid heb ik dat nu weggelaten.

The road ahead is empty

De tekst van deze song zegt eigenlijk alles. Zo ook met de toekomst van de Nederlandse componist-tekstschrijver-uitgever. Een ideale situatie, zo dichtbij, zo ver weg. Waar geloven we dan in? Wie behartigt dan onze belangen? Er moet ook brood op de plank. Toch maar een rechtsbijstandsverzekering, waarvan je al bijna zeker weet daar weinig aan te hebben?

In het verleden hebben wel meer clubjes met veel tromgeroffel herrie geschopt op de Algeme Ledenvergadering van Buma-Stemra, maar zijn allemaal bij gebrek aan energie, doel, voeding en voeling met de achterban, tot stilstand gekomen. 

Wat gaat er gebeuren?

Er zijn denk ik 2 routes.

- Er zullen vanuit de bestaande clubs voortdurend acties worden ondernomen. Die gaan zich profileren, polariseren, pesten en zullen weinig productief zijn. Dat is al jaren zo en zal zo blijven. Voor sommigen prettig als ze een machtspositie bekleden, voor velen weinig productief en frustrerend.

- Of zou je kunnen werken aan de oprichting van een verbindende organisatie (branche vereniging voor de gehele bedrijfstak muziek- en tekstschrijvers) waarmee veel onrechtvaardigheden, betere verhoudingen aan de orde gesteld en opgelost kunnen worden. Hoe? De trekkers van dit geheel moet gezocht worden in personen buiten de sector en van onbesproken gedrag t.a.v. de materie. Het zullen bruggenbouwers moeten zijn.

Het speelveld geschikt maken voor echt overleg en werkbare hiërarchische verhoudingen

Ik heb altijd gedacht aan het branche model. De naam branche wordt vaak verschillend zo niet verkeerd geïnterpreteerd. Vandaar een uitleg hoe ik het begrip “branche” uitleg onder het kopje “wat is de BVMTN”. Ik heb de voorgestelde branche maar even de naam Branche Vereniging Muziek en Tekst in Nederland (BVMTN) meegegeven.

Dit onderstaande lijstje is een overzicht dat niet compleet is, maar de lijst geeft wel een beeld van deelnemers die allemaal op een of andere manier (direct of indirect) betrokken is bij het werk van de componist-tekstschrijver-uitgever. Het zijn er nogal wat. Clubs die allemaal een stukje van het werk (promoten, vertegenwoordigen, regelen en/of verdelen) in de sector doen. Er is nergens een algehele coördinatie in het belang van de sector als geheel. Laat staan een aanspreekpunt. Bij nadere bestudering van al deze clubjes zie je dat men hier en daar ook elkaars werk aan het doen is of tenminste overlappend/dubbel werk. Het zou me niet verbazen dat iemand met een rechtenstudie ‘intellectueel eigendom’ hier een hele interessante casus aan heeft om de route van het eigendom (lees componist-tekstschrijver-uitgever) in dit woud van organisaties te volgen en wat daar allemaal mee gebeurt. Wie pakt waar welk deel!

 Wat is de BVMTN?

De BVMTN is de brancheorganisatie voor de bedrijfstak muziek/tekst en de beroepsgroepen c.q. leden die in deze sector actief zijn. Namens, voor en met haar leden neemt de BVMTN stelling en formuleert zij gevraagd en ongevraagd standpunten over actuele onderwerpen en thema’s. Ze motiveert, adviseert en faciliteert aangesloten leden (belangenorganisaties en indirect de individuele leden) bij de ontwikkeling van zichzelf en hun werk. Bovendien bouwt de BVMTN aan - en maakt afspraken over het verbeteren van condities in de breedste zin des woords die het ondernemerschap in de branche ten goede komen. Ze bereikt dit door bundeling van krachten en samenbrengen van partijen. De BVMTN vergroot de bekendheid en kwaliteit van het werk van deze sector en zorgt dat de branche een gekende en erkende partner is in het culturele, maatschappelijke en politieke gremium, door beleidsvorming, - uitvoering ervan en actieve ondersteuning van leden. 

 Bureau van de BVMTN

Belangenverenigingen vullen hier hun ondersteuningsvraag in: Kenniscentrum, organiseert evenementen, onderhoud externe (inter)nationale betrekkingen, wetenschappelijk onderzoek, eigendomsregistratie, promotie NL muziek aangeslotenen, politiek (lobby, participant overleg situaties zoals het tripartite overleg), database, cultureel/economisch gezagsdrager voor de bedrijfstak als geheel, perscontacten, symposia, airplay, podia, samenwerkingsprojecten professionals/instituten informatie. Enzovoort.

Beroeps ethiek/beroepscode als bindmiddel en blauwdruk voor de sector

Als vergezicht waar we het uiteindelijk toch over zullen moeten hebben: beroepsethiek en -code. HET kenmerk van een functionerende branche organisatie. Op dit moment leven we nog in een wildwest omgeving: het recht van de sterkste. 

Ter inspiratie voor een mogelijk pamflet als bouwstenen voor de nieuwe branche organisatie: beroepsethiek en beroepscode is een samenhangend geheel van principes en regels met betrekking tot de uitoefening van het beroep van de componist-tekstschrijver-uitgever. 

Een overbekend voorbeeld van een beroepscode is de eed van Hippocrates die medici afleggen wanneer ze hun beroep gaan uitoefenen: “Ik zal mijn vermogens gebruiken om zieken naar beste weten en oordeel te helpen.....” 

Deze ethiek en code biedt dan ook een instrument, een handvat voor professionele zelfregulering op de gebieden waar de wereld van de componist-tekstschrijver-uitgever zijn specifieke deskundigheid en verantwoordelijkheid heeft en waarmee de nationale wetgeving zich niet of niet voldoende bezighoudt. Of daar waar de ongeschreven wetten een nadere bepaling/verdieping behoeft of zelfs moet worden aangepakt vanwege scheve machtsverhoudingen (zie de eindeloze en soms oeverloze discussies binnen de ALV). 

De code legt minimumnormen vast voor de handelswijze en het prestatieniveau van leden die tot de beroepsgroep gerekend worden. Deze code legt ook vast wat het publiek redelijkerwijs mag verwachten van het beroepenveld.

Deze ethiek en beroepscode is, gegeven de huidige situatie, erg visionair en voor velen van ons binnen de beroepsgroep als fenomeen nog ‘de ver van mijn bed show’ of wordt zelfs als een bedreiging ervaren. Het is m.i. wel een begin van een discussie over hoe we met ons vak en uitbouw van de BVMTN bezig kunnen zijn. Zoals dat voortdurend uit discussies (zie bijvoorbeeld de omvorming van PALM naar Popartiest) naar voren komt: wij nemen elkaar de maat over wat wij als criterium achten om iemand een componist-tekstschrijver-uitgever te noemen. Om maar te zwijgen over de competitie tussen de verschillende bloedgroepen binnen Buma/Stemra. 

Vaak spelen immateriële en subjectieve argumenten en ervaringen een rol. Met bijvoorbeeld sec een inkomenstoets zoals BUMA (materieel), PALM die alleen nog pop wil vertegenwoordigen of beoordeling door een ballotage commissie zoals GeNeCo (immaterieel), red je het niet om iemand te accrediteren voor een lidmaatschap van de BVMTN.

Er is hier dus zeker een weg te gaan waarbij samenwerking met alle deelnemers het nodige voorwerk verricht zou kunnen worden om te komen tot zo'n code. Daarmee denk ik als beginpunt aan geformuleerde competenties voor de beroepsgroep binnen de HBO-opleidingen voor zover die er zijn of zullen komen. Vervolgens een beschrijving, afspiegeling van de beroepspraktijk nu en later.

Het grote voordeel van zo'n formulering van een beroepscode is dat daarmee ook een legitimatie plaatsvindt van de BVMTN in het culturele veld. Echter, dit kan pas gaan plaatsvinden als de BVMTN functioneert als serieuze vertegenwoordiger van de componist-tekstschrijver-uitgever in het culturele, maatschappelijke en politieke bestel. 

Pamflet, als stip op de horizon

In de aanloop daarvan zou kunnen worden gewerkt aan een pamflet die het werk van de componist-tekstschrijver-uitgever in een toekomstige context beschrijft: hoe de samenleving beter wordt van zijn/haar werk. Hoe afgeleide gebruikers van muziek genieten van de voordelen van de componist-tekstschrijver-uitgever, zoals amateurmusici, muziekonderwijs, (multi)media, concerthuizen, handelaren, etc. 

Hoe een entiteit als een branche vereniging gezicht geeft aan al die verschillende auteurs die hun bijdrage verlenen aan de samenleving. En omgekeerd. Hoe de samenleving (lees o.a. politiek, stakeholders) een bijdrage levert aan deze bedrijfstak.

Dit pamflet kan voor allerlei doeleinden gebruikt worden om de missie van de branche (en oprichting van een branche organisatie) duidelijk te maken richting politiek, samenleving, clubjes, collega’s, etc. De neuzen één kant op! 

Zoals de pamfletten hebben gewerkt ter overleving van rigide bezuinigingen op kunsteducatie, kan dit pamflet een soort tien geboden worden waaraan we ons conformeren om mee te werken aan een betere positie van de componist-tekstschrijver. Het pamflet kan bij wijze van spreken aan de deur van Buma/Stemra of die van de overheid gespijkerd worden. 

KISS: Keep It Simple and Stupid!

Conclusie

De roep om bestuurlijke vernieuwing kan zo het beste vorm gegeven kunnen worden door over te gaan tot de vorming van een branche organisatie. Middels een herschikking van de posities van alle betrokkenen binnen deze koepel kan eindelijk begonnen worden met de vorming van een constructieve en opbouwende organisatie die zowel nationaal als internationaal kan opereren. Een koepelorganisatie die boven de partijen staat en de sector vertegenwoordigt als volwaardige, professionele en economische bedrijfstak.
Buma/Stemra verliest hiermee haar ambigue positie als spreekbuis van de sector en kan zich richten op haar corebusiness: eigendomsregistratie.  

Hier kan een klein land groot zijn. Zoals Nederland een internationale faam op het gebied van waterbeheersing heeft opgebouwd, zo kan de BVNTM als voorbeeld dienen hoe in de komende decennia een existentiële bedrijfstak de samenleving kan dienen.